Lenfödem
Lenfatik sistemin görevi dokulardaki sıvıların ve atık ürünlerin boşaltılmasıdır. Lenfatik sistem düzgün çalışmadığında lenfatik fonksiyon bozukluğu oluşur, bacakta veya ilgili bölgede şişme ve diğer semptomlara neden olur. Bu tablonun tıbbi adı lenfödemdir. Hastalık kalıtsal olabilir veya bir hastalık komplikasyonu olarak gelişebilir. Kanser tedavisinin yaygın bir yan etkisidir. Meme kanserinin mastektomi ile tedavisi sekonder lenfödemin en yaygın nedenlerinden biridir.
Kanserli meme dokusunu alınırken sıklıkla koltuk altındaki lenf dokusu da çıkarılır ve kolda şişlik oluşabilir.
Lenfödem kol veya bacaklarda ortaya çıkabilir. Nadiren baş ve boyun dokuları da etkilenebilir.
Lenfödem genellikle ciddiyetine göre aşamalara ayrılır:
- Aşama 0 (gizli). Görünür bir değişiklik görülmez, ancak genellikle ağrı veya gerginlikle birlikte duyumdaki değişiklikler olabilir
- Aşama 1 (hafif). Etkilenen bölgedeki şişlik gün boyunca değişebilir. Üzerine basıldığında dokuda bir girinti oluşacaktır (ödem çukurluğu). Ciltte kalıcı bir değişiklik olmaz.
- Aşama 2 (orta). Üzerine basıldığında süngerimsi bir his uyandıran yerlerde daha kalıcı bir şişlik vardır. Deride iltihaplanma ve kalınlaşma meydana gelir.
- Aşama 3 (şiddetli). Etkilenen bölge sertleşir ve çok genişler. Cilt değişiklikleri kalıcıdır ve sıklıkla fonksiyon kaybı yaşanır.
Lenfödem ayrıca aşağıdakilere de yol açabilir:
- cilt değişiklikleri
- cilt rengi değişikliği
- kabarcıklar
- ciltten sıvı sızması
- enfeksiyon
Tanı: Çoklukla fizik muayene yeterlidir. Lenf damarlarının görüntülenmesi için sintigrafi kullanılabilir.
Lenfödem Tedavisi
Kompresyon lenfödem için önemli bir tedavi yöntemidir. Lenfatik sıvıların hızlanmış bir dolaşım düzeniyle kol veya bacaktan gövdeye doğru hareket etmesini sağlar. Kompresyon çorapları veya özel olarak tasarlanmış giysiler bu amaçla kullanılır. Kademeli kompresyon, kolun veya bacağın en uzak noktasında en sıkı olacak ve uzvun yukarılarına doğru giderek gevşeyecek şekilde tasarlanmıştır. Egzersiz lenfatik disfonksiyonun yönetilmesine yardımcı olabilir. Sıvının damarlardan geçmesine yardımcı olur ve şişliği azaltır.
Manuel lenfatik drenaj olarak da bilinen lenfatik drenaj masajı, nitelikli bir lenfödem uzmanı tarafından gerçekleştirilen bir masaj terapisi türüdür. Dokuları manipüle etmek, lenf sıvılarının daha serbestçe akmasını sağlar.
Manuel lenfatik drenajın ne sıklıkta gerekli olduğu şişliğin ciddiyetine, konumuna ve bölgenin hareketinin ne kadar tolere edildiğine bağlıdır. Genellikle 3 ila 8 hafta boyunca haftada 5 gün başlar, daha sonra iyileşmeyi sürdürmek için gerektiği sıklıkta yapılır.
Liposuction, diğer tedavi seçeneklerinin yardımcı olmadığı lenfödemin daha ileri evrelerinde etkili olabilir. Ancak işlemin ardından şişliği azaltmak için kompresyon giysilerinin kullanılması yine de gereklidir.
Lipödem
Lenfödem ve lipödem her ikisi de kollarda ve bacaklarda şişlik içermesine rağmen iki farklı tıbbi hastalıktır. Kısaca lenfödem, lenfatik sistemin bir bozukluğudur ve genellikle lenf sıvısının kol veya bacaklardan akışındaki fonksiyon bozukluğundan kaynaklanır. Lipödem ise lenfatik sistemi kapsamaz, ancak çoğunlukla bacakları etkileyen ve neredeyse yalnızca kadınlarda görülen, patolojik, çoğunlukla simetrik bir yağ birikmesidir. Bu durumdan üst kollar da etkilenebilir. Lipödem, elleri veya ayakları etkilemez. Yağ birikintileri genellikle ağrılıdır.
Lipödem Tedavisi
Düzenli egzersiz ile birlikte diyet ilk tedavidir. Lipödem hastalarının pek çoğunda obezite mevcuttur. Varis çorabı ile kompresyon tedavisi lenf akımını destekler, ödemi ve ağrıyı azaltır. İleri olgularda yağın alınması (Liposuction) ağrı, hassasiyet gibi yakınmaları azaltır ve kozmetik iyileşme sağlar.
